وتوسپت (بوسرلین استات): راهکار هورمونی پیشرفته در مدیریت تولیدمثل دام
در صنعت دامپروری مدرن، مدیریت اثربخش تولیدمثل یکی از ارکان اصلی اقتصادی و بهرهوری محسوب میشود. داروی وتوسپت (بوسرلین استات) تولید شده توسط شرکت داروسازی ابوریحان، بهعنوان یک آنالوگ هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH)، نقش انکارناپذیری در کنترل و بهبود اختلالات تولیدمثلی ایفا میکند. این مقاله جامع به بررسی مکانیسم عمل، کاربردهای بالینی، نحوه مصرف و مزایای رقابتی این داروی مهم میپردازد.
شناخت داروی وتوسپت (بوسرلین استات)
ماهیت دارو
وتوسپت® یک محلول استریل تزریقی حاوی ماده موثره بوسرلین استات است که هر میلیلیتر از آن حاوی ۰/۰۰۴۲ میلیگرم بوسرلین استات معادل ۰/۰۰۸ میلیگرم استات میباشد. این دارو در گروه دارویی هورمونها دستهبندی شده و در ویالهای ۱۰ میلیلیتری عرضه میگردد.
مکانیسم اثر علمی و فارماکولوژیکوتوسپت
هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) بهطور طبیعی از هیپوتالاموس ترشح میشود و از طریق گردش خون وریدی باب به هیپوفیز قدامی منتقل میگردد. بوسرلین موجود در وتوسپت با تقلید از عملکرد این هورمون طبیعی، مراحل زیر را در بدن دام تحریک میکند:
اتصال به گیرندههای هیپوفیز: بوسرلین به گیرندههای GnRH در لب قدامی هیپوفیز متصل میشود.
افزایش کلسیم داخل سلولی: این اتصال منجر به تحریک و افزایش کلسیم داخل سلولی میشود.
فعالسازی سیستم پیامرسانی: پروتئین کیناز C فعال شده و فسفاتیدیل اینوزیتول افزایش مییابد.
ترشح گنادوتروپینها: در نهایت این فرآیندها منجر به تولید و آزاد شدن هورمونهای LH (هورمون لوتئینکننده) و FSH (هورمون محرک فولیکول) میگردند.
تخمکگذاری: هورمونهای LH و FSH ترشح شده باعث رشد سریع، بلوغ فولیکول و در نهایت تخمکگذاری میشوند .
از نظر فارماکوکینتیک، بوسرلین از محل تزریق عضلانی به سرعت جذب میگردد و در لب قدامی هیپوفیز توسط آنزیمهای پپتیداز به پپتیدهای غیرفعال کوچکتر و اسیدهای آمینه متابولیزه میشود. متابولیتها عمدتاً از طریق ادرار و بازدم دفع میگردند.
کاربردهای بالینی وتوسپت در گونههای مختلف
موارد مصرف در گاو
افزایش میزان باروری در زمان تلقیح مصنوعی
درمان کیستهای تخمدانی (فولیکولار)
رفع اختلالات تخمکگذاری در گاوهای شیری
درمان آنستروس (فقدان علائم فحلی)
همزمانی فحلی در پروتکلهای همزمانسازی شده با پروستاگلاندینها
کنترل زمان تخمکگذاری
پیشگیری از تأخیر در تخمکگذاری
بهبود وضعیت باروری بعد از زایمان (در طول ۴۰ روز اول پس از زایمان)
موارد مصرف در مادیان
سایر گونههای جانوری
این دارو علاوه بر گاو و اسب، برای استفاده در گوسفند، بز، سگ و گربه نیز کاربرد دارد.
دستورالعمل مصرف وتوسپت و دوز پیشنهادی
گاو
مادیان
سایر روشهای تزریق
این دارو از طریق داخل وریدی و زیرجلدی نیز قابل تزریق میباشد، اما جهت اجتناب از بروز واکنش و حساسیت دام، استفاده از روش تزریق عضلانی بیشتر توصیه میگردد.
جدول خلاصه دستورالعمل مصرف وتوسپت
مزایا و ویژگیهای متمایزکننده وتوسپت
فقدان دوره پرهیز از مصرف
به دلیل تشابه فیزیکی و شیمیایی بوسرلین به هورمون طبیعی آزادکننده گنادوتروپین، هیچگونه دوره پرهیز از مصرف برای شیر یا گوشت دام پس از مصرف این دارو ضروری نمیباشد. این ویژگی مزیت قابلتوجهی برای دامداران محسوب میشود.
شرایط نگهداری آسان
دارو در دمای اتاق (زیر ۳۰ درجه سانتیگراد) و دور از نور بهراحتی نگهداری میشود. این شرایط، امکان استفاده از دارو را در محیطهای مختلف دامداری فراهم میسازد.
نکات مهم و هشدارها
ویالهای خالی دارو پس از مصرف باید در داخل کاغذ پیچیده و در ظرف زباله قرار گیرند.
دارو باید دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
قبل از مصرف، درصورت وجود هرگونه کدورت یا رسوب در دارو، از استفاده آن خودداری گردد.
توصیه میشود مصرف دارو تحت نظارت دامپزشک صورت پذیرد.
نتیجهگیری
وتوسپت® (بوسرلین استات) تولید شرکت داروسازی ابوریحان، بهعنوان یک داروی هورمونی مؤثر و ایمن، جایگاه ویژهای در مدیریت تولیدمثل دامها پیدا کرده است. این دارو با دارا بودن مکانیسم اثر هدفمند، فقدان دوره پرهیز از مصرف و شرایط نگهداری آسان، راهکاری عملی برای بهبود نرخ باروری در گلههای گاوی و اسبی ارائه میدهد. تولید این دارو توسط شرکت ابوریحان با استانداردهای بینالمللی، دسترسی دامداران ایرانی به فناوری روز دنیا را تضمین کرده و گامی مهم در جهت خودکفایی دارویی کشور محسوب میشود. با بهکارگیری صحیح این دارو در پروتکلهای درمانی میتوان نرخ آبستنی را افزایش و هزینههای درمانی را کاهش داد.
