امروزه استفاده از داروهای دامی مؤثر و باکیفیت، نقش تعیینکنندهای در سلامت دام و طیور و همچنین اقتصاد صنعت دامپروری دارد. در این میان، داروی وتازوماید® تولید شرکت داروسازی ابوریحان، به عنوان یکی از داروهای مهم در درمان عوارض مرتبط با احتباس مایعات در حیوانات شناخته میشود. این مقاله به بررسی جامع این دارو، از نحوه عملکرد تا موارد مصرف و احتیاطات لازم میپردازد.
معرفی داروی وتازوماید (Vetazomide)
وتازوماید® یک داروی تزریقی دامی است که توسط شرکت داروسازی ابوریحان تولید میشود. نام ژنریک این دارو فوروزماید است که در دسته داروهای دیورتیک (مدر) قرار میگیرد. این دارو با افزایش دفع آب و نمک از طریق کلیهها، به کاهش تجمع مایع در بافتها و حفرات بدن حیوانات کمک میکند.
مکانیسم عمل وتازوماید
فوروزماید، ماده مؤثره وتازوماید، اصلیترین اثر خود را با مهار بازجذب سدیم و کلر در بخش بالارونده قوس هنله کلیه اعمال میکند. این عمل منجر به افزایش خروجی ادرار و دفع آب و الکترولیتهایی مانند سدیم، پتاسیم و کلر میشود. همچنین، کاهش حجم پلاسما میتواند منجر به افزایش تولید آلدوسترون شود که به نوبه خود بازجذب سدیم در توبولهای دیستال را تحریک کرده و دفع پتاسیم و یونهای هیدروژن را افزایش میدهد.
موارد مصرف و کاربردهای وتازوماید
این دارو در دامپزشکی برای درمان سندرم ادم در شرایط مختلف به کار میرود:
درمان خیز احتقانی با پرخونی وریدی ناشی از نارسایی قلبی.
درمان ادم ناشی از انسداد جریان وریدی یا لنفاوی در اثر ترومبوز.
درمان ادم مرتبط با کمبود پروتئین در خون با منشأ کلیوی یا کبدی.
کمک به دفع مایعات جمعشده در حفرات بدن مانند قفسه سینه، مغز و شکم (آسیت) و نیز اعضای حفرهدار مانند مفاصل.
درمان حمایتی در شرایطی مانند لامینایتیس، میوگلوبینوری و پارالیتیک در اسبها.
درمان ادم فیزیولوژیک پستان و پرینه در گاو و مادیان در زمان زایمان.
نحوه مصرف و دوز تجویزی وتازوماید
محلول ۵ درصد وتازوماید® باید به صورت ** داخل وریدی** یا داخل عضلانی تجویز شود. دوز مصرفی بر اساس گونه حیوان و وزن بدن متفاوت است:
نکات مهم، موارد منع مصرف و هشدارها
استفاده از هر دارویی نیازمند رعایت احتیاطهای لازم است تا از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
موارد منع مصرف
استفاده از وتازوماید® در موارد زیر ممنوع است:
نارسایی کلیوی همراه با قطع ادرار (آنوری)
ضایعات شدید کبدی و نارسایی کبدی
گلومرولونفریت حاد
حالات قابلتوجه کمآبی (دهیدراتاسیون) و کمادراری
در سگ و اسبهای آبستن و نریانهایی که برای اصلاح نژاد نگهداری میشوند
زمانی که کاهش غلظت پتاسیم خون (هایپوکالمی) محتمل باشد
تداخلهای دارویی مهم
وتازوماید® میتواند با داروهای دیگر تداخل داشته باشد:
استفاده همزمان با آمینوگلیکوزیدها میتواند سمیت گوشی را افزایش دهد.
این دارو اثر کاهنده فشار خون سایر داروها را تشدید میکند.
میتواند اثر هیپوگلیسمی داروهای ضد دیابت را کاهش دهد.
در استفاده همزمان با دیگوکسین (گلیکوزیدهای قلبی) و لیتیوم، خطر سمیت این داروها افزایش مییابد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) میتوانند پاسخ دیورتیکی وتازوماید را مهار کنند.
این دارو نباید همراه با آمفوتریسین B، هیدرات کلرال و سایر داروهای ضد التهاب تجویز گردد.
عوارض جانبی احتمالی
مصرف این دارو ممکن است با عوارضی همراه باشد که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم تعادل الکترولیتها مانند هایپوکالمی (کاهش پتاسیم خون) و هیپوناترمی (کاهش سدیم خون).
عوارض گوارشی مانند بیاشتهایی، اسهال و استفراغ.
کاهش حجم خون و دهیدراسیون.
در تزریق وریدی بسیار سریع، امکان کاهش گذرای شنوایی وجود دارد.
شرایط نگهداری و زمان پرهیز از مصرف (Withdrawal Time)
شرایط نگهداری: ویالهای وتازوماید® باید در دمای ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد و دور از نور مستقیم نگهداری شوند. از انجماد دارو باید جلوگیری کرد. در صورت مشاهده کریستال، میتوان محلول را به آرامی گرم نمود.
زمان پرهیز از مصرف: جهت مصرف فرآوردههای خوراکی دام، رعایت زمان پرهیز زیر ضروری است:
نتیجهگیری
داروی وتازوماید® تولید شرکت داروسازی ابوریحان، یک داروی دیورتیک مؤثر و پرکاربرد در دامپزشکی است که در مدیریت انواع ادم و احتباس مایعات ناشی از نارسایی قلبی، کلیوی و کبدی نقش حیاتی ایفا میکند. موفقیت درمان با این دارو مستلزم شناخت دقیق موارد مصرف، دوز صحیح، موارد منع مصرف و تداخلهای دارویی احتمالی است. دامپزشک با در نظر گرفتن این موارد و نظارت دقیق بر وضعیت آب و الکترولیت حیوان، میتواند به بهترین نتیجه درمانی دست یابد.
تذکر مهم: این مقاله جنبه آموزشی دارد و جایگزین توصیههای تخصصی دامپزشک نمیشود. تشخیص نهایی و تجویز دارو باید توسط متخصص دامپزشکی و پس از معاینه کامل حیوان انجام پذیرد.
